نظریه اسناد چیست؟

نظریه اسناد، که توسط فریتز هایدر (۱۹۵۸)پیشنهاد شده است، یک نظریه روانشناسی اجتماعی است که به چگونگی ارتباط و درک افراد از جهان اجتماعی می پردازد.اسناد اصطلاحی است که در روان شناسی به کار می رود و به این موضوع می پردازد که افراد چگونه علل تجربه روزمره را به عنوان بیرونی یا درونی در نظر می گیرند. مدل هایی که این فرآیند را توضیح می دهند نظریه اسناد نامیده می شوند

تاریخچه نظریه اسناد

فریتز هایدر نظریه اسناد  را در زمانی کشف کرد که روانشناسان در حال پیشبرد تحقیقات در مورد شخصیت، روانشناسی اجتماعی و انگیزه انسانی بودند.هایدر در تحقیقات خود تنها کار می کرد، اما اظهار داشت که می خواهد نظریه اسناد  به او نسبت داده نشود، زیرا بسیاری از ایده ها و افراد مختلف در این فرآیند دخیل بودند.

وینر استدلال کرد که هایدر بسیار متواضع بود، و باز بودن این نظریه امروزه حضور آن را کاربردی نگه می دارد.نظریه اسناد ، نظریه اصلی والد با مدل کوواریانس هارولد کلی و مدل سه بعدی برنارد وینر است که از نظریه اسناد  منشعب می شود.نظریه اسناد  همچنین چندین نظریه دیگر را نیز تحت تاثیر قرار داد که از آن جمله می توان به نظریه اثبات پذیری هیدگر اشاره کرد که در نهایت به نظریه اثبات پذیری هیدگر منجر شد.

انواع اسناد ها:

خارجی

اسناد خارجی، که اسناد موقعیتی نیز نامیده می شوند، به تفسیر رفتار فرد به عنوان ناشی از محیط فرد اشاره دارند.به عنوان مثال،اگر در زندگی به موقعیت خاص دست پیدا نکردیم آن را به محیط ربط بدهیم افراد بیشتر احتمال دارد رویدادهای ناگوار را با عوامل خارجی مرتبط کنند تا با عوامل داخلی.

داخلی

اسناد داخلی، یا اسناد موقعیتی، به فرآیند اختصاص علت رفتار به برخی ویژگی های درونی، شباهت و انگیزه، به جای نیروهای خارجی اشاره دارد.این مفهوم با مفهوم کنترل همپوشانی دارد، که در آن افراد احساس می کنند شخصا مسئول هر چیزی هستند که برای آن ها اتفاق می افتد.به عنوان مثال فرد دلیل عدم موفقیت در زندگی خود را به خود وهمچنین تلاش نکردن خود اختصاص دهد

علل داخلی و خارجی رفتار

هارولد کلی با تکیه بر کار هایدر تلاش کرد تا عوامل اصلی اسناد داخلی و خارجی را شناسایی کند.او این موضوع را مورد بررسی قرار داد که مردم چگونه رفتار دیگران را که ناشی از علل درونی یا بیرونی است، درک می کنند.

عل درونی شامل توانایی و تلاش است، در حالی که علل بیرونی شامل شانس و سهولت یا دشواری کار است.نتیجه گیری کلی، این است که مردم در واقع بر سه عامل در هنگام ایجاد اسناد علی تمرکز می کنند:

اجماع

اگر همه کسانی که با وضعیت مشابهی مواجه می شوند به یک شکل پاسخ دهند، می توانیم بگوییم که این رفتار نشان دهنده اجماع است.اجماع بالا زمانی وجود دارد که اعمال فرد منعکس کننده یا مشابه اعمال گروه باشد. اجماع پایین زمانی وجود دارد که اعمال فرد منعکس کننده نباشند.

ثبات

دومین عامل تاثیرگذار بر داخلی یا خارجی بودن اسناد، ثبات رفتار است.به عبارت دیگر، میزانی که شما باور دارید فردی که مشاهده می شود، به طور مداوم به همان شیوه ای رفتار می کند که در موقعیت های دیگر با شرایط مشابه مواجه می شود.سازگاری بالا زمانی وجود دارد که فرد به طور مکرر در مواجهه با محرک های مشابه به همان شیوه عمل می کند.

تمایز

تمایز به این موضوع اشاره دارد که آیا فرد در بسیاری از موقعیت ها رفتاری از خود نشان می دهد یا این رفتار مختص به یک موقعیت است.چیزی که می خواهیم بدانیم این است که آیا این رفتار غیرعادی است یا خیر.

اگر چنین باشد، ناظر به احتمال زیاد یک اسناد  خارجی ربط می دهد.اگر این اقدام منحصر به فرد نباشد، احتمالا به عنوان داخلی مورد قضاوت قرار خواهد گرفت.تمایز پایین زمانی وجود دارد که فرد در پاسخ به محرک های مختلف به شیوه ای مشابه عمل می کند؛ تمایز بالا زمانی وجود دارد که فرد پاسخ خود را به موقعیت های مختلف تغییر می دهد.

نظریه پردازان نطریه اسناد

برنارد واینر

برنارد واینر مبتکر این نظریه نبود. با این حال، او نظریه اسناد را به روش‌های مختلفی گسترش داد تا به حفظ آن مرتبط با جامعه امروزی کمک کند.  تأثیرگذارترین جنبه کار وینر، جنبه انگیزشی نظریه اسناد است که او در حدود سال 1968 معرفی کرد.  این بدان معنی است که نحوه درک وقایع و اعمال گذشته تعیین می کند که فرد در آینده چه اقداماتی را انجام خواهد داد زیرا تجربیات گذشته او را برای انجام این کار تحریک کرده است.

  واینر سهم خود را در نظریه اسناد از تئوری های معروف دیگری مانند نظریه انگیزه اتکینسون، نظریه درایو، و قانون اثر ثورندایک ساخته است که توضیح می دهد چگونه رفتارهای با پاداش به احتمال زیاد تکرار می شوند.  واینر استدلال کرد که نظریه اسناد ذهنی است به این معنی که افکار و احساسات شخص این نظریه را هدایت می کند.این بدان معنی است که محققان مجبور نیستند در تحقیقات خود عینی باقی بمانند و می توانند احساسات، سوگیری ها، انگیزه ها و رفتارهای شرکت کنندگان خود را کشف کنند.

هارولد کلی

هارولد کلی، روان شناس اجتماعی، نظریه اسناد  هیدگر را گسترش داد.هدف اصلی پژوهش کلینز تاکید بر ایده های اصلی هایدر بود که در نظریه اسناد کشف شد.اولین تمرکز تحقیقات کلینز، نگاهی به اسناد خارجی و داخلی بود.

تمرکز دوم او تعیین این موضوع بود که آیا روند رسیدن به ویژگی های بیرونی و درونی به روش شناسی تجربی مربوط است یا خیر.کلی بعدها این ایده را به مدل کوواریانس خود تبدیل کرد.کلی این اصل را چنین توصیف می کند: اثری که به آن شرایط نسبت داده می شود، زمانی که اثر وجود دارد و زمانی که اثر غایب است، وجود ندارد.کلی به استنتاج های علی نگاه کرد و تلاش کرد تا با توضیح اثرات مدل هایدلبرگ، مدل هایدلبرگ را توضیح دهد.